Zespół cieśni nadgarstka, określany również mianem zespołu cieśni kanału nadgarstka (ZCKN) stanowi jedną z najczęściej występujących neuropatii obwodowych kończyny górnej. Jest ona wynikiem zwiększenia się ciśnienia w kanale nadgarstka lub zmniejszenia się jego objętości, co wywołuje ucisk i zaburzenia ukrwienia nerwu pośrodkowego.
Zespół cieśni nadgarstka jest przez niektórych uznawany za chorobę ściśle związaną z wykonywaniem pewnych zawodów i w istotny sposób wpływa na jakość życia pacjentów, ograniczając ich możliwości manualne oraz zdolność do wykonywania codziennych czynności. Warto również zaznaczyć, że zespół cieśni nadgarstka występuje u ok. 1% populacji i zwykle dotyka osoby pomiędzy 40-60 rokiem życia – kobiety cierpią na tę dolegliwość znacznie częściej niż mężczyźni, choć szczyt zapadalności na ZCKN przypada u kobiet powyżej 55 roku życia.
Jakie są przyczyny powstawania zespołu cieśni nadgarstka?
Główną przyczyną występowania zespołu cieśni nadgarstka jest działanie czynnika mechanicznego przy jednoczesnym niedokrwieniu oraz wtórnym uszkodzeniu włókien nerwowych. Część przypadków ma jednak pochodzenie idiopatyczne, co wiąże się ze stanem zapalnym w obrębie pochewek ścięgien wchodzących w skład kanału nadgarstka. Czynnikiem predysponującym do wystąpienia idiopatycznego zespołu cieśni nadgarstka jest zwężenie kanału przeciążenia nadgarstka, wynikające z charakteru wykonywanej pracy. Miejscowy ucisk nerwu pośrodkowego jest wywoływany przez wykonywanie powtarzalnych czynności, ciągłe ruchy skrętne lub długoletnią pracę. Można do nich zaliczyć m.in. pisanie na klawiaturze komputera, składanie urządzeń elektronicznych, pracę na kasie w sklepie, dzierganie na drutach, szycie czy pracę w ogródku. Do powtarzających się czynności ze zginaniem nadgarstka i palców dochodzi również podczas gry na instrumentach muzycznych, a także podczas podpierania się na rękach przy równoczesnym zgięciu stawu nadgarstkowego (jazda na rowerze, motorze lub hulajnodze, chodzenie o kulach). Często może występować współudział wibracji przenoszonych na ręce np. przy pracy z wiertarką, młotem pneumatycznym, szlifierką lub piłą.
Objawy występujące przy zespole cieśni nadgarstka
W sytuacji zdiagnozowania zespołu cieśni nadgarstka niezbędne staje się leczenie operacyjne, które można przeprowadzić w specjalistycznym gabinecie ortopedycznym. Aby to zrobić, należy wiedzieć, czym przejawia się ZCKN. Pierwsze objawy zespołu cieśni nadgarstka są stosunkowo niewinne. Zwykle dotyczą one zmian w obu kończynach górnych, natomiast w ręce dominującej uszkodzenia nerwu pośrodkowego są bardziej nasilone. Pacjenci zgłaszają się najczęściej z objawami drętwienia oraz mrowienia w obrębie kciuka, wskaziciela długiego oraz promieniowej części palca serdecznego. Często towarzyszy temu obrzęk i uczucie sztywności palców, czasem całej ręki, a w pewnych sytuacjach dolegliwości mogą promieniować aż do przedramienia, łokcia, barku bądź nawet tyłu głowy. Początkowo objawy te związane są z obciążeniem kończyny i szybko ustępują po zaprzestaniu pracy manualnej. Bóle nasilają się podczas snu, natomiast rano wzmaga się uczucie drętwienia i sztywność ręki. Typowy jest również objaw tzw. strzepywania, który polega na dynamicznym potrząsaniu ręką, podobnie jak przy strzepywaniu termometru – ruch ten wykonuje się w celu zmniejszenia objawów, szczególnie po dłuższym czasie nieużywania kończyny. W przebiegu występowania zespołu cieśni nadgarstka obserwuje się także zaburzenia czucia. We wczesnym stadium choroby dotyczą one głównie czucia wibracji, natomiast w bardziej zaawansowanej fazie dochodzi do zaburzeń czucia powierzchniowego. Objawy nasilają się, kiedy kończyna jest uniesiona, co zwykle ma miejsce przy wykonywaniu czynności wymagających ciągłego zgięcia grzbietowego nadgarstka np. przy myciu naczyń czy kierowaniu samochodem.